Siqaretin zərərləri nələrdir?

Siqaret çəkmək bədənin bütün orqanlarına, xüsusən də ağciyərlərə mənfi təsir göstərir və bir çox bədən sistemləri ilə bağlı ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Dünyada hər 6 saniyədə bir insanın ölümünə səbəb olan siqaret və onun ziyanı bütün bədənlə bağlıdır.

Dünyada ən çox istehlak edilən tütün məmulatları arasında birinci yerdə olan siqaret, hər il 5 milyondan çox insanın ölümünə səbəb olan son dərəcə zərərli vərdişlərdən biridir.

Siqaret istifadəsi bütün dünyada qarşısı alına bilən və yoluxucu olmayan xəstəliklərin və bu xəstəliklərlə bağlı ölümlərin birinci səbəbidir. Siqaret tüstüsünün tərkibində 7000-dən çox kimyəvi maddə var, onlardan yüzlərlə zəhərli və 70-dən çoxu birbaşa kanserogendir.

Batareya istehsalında istifadə edilən kadmium, bataqlıqlarda böyük miqdarda olan metan qazı, kimya sənayesində istifadə edilən və zəhərli təsiri ilə tanınan arsenik, pestisid istehsalında istifadə edilən nikotin, soba və su qızdırıcısı zəhərlənməsinə səbəb olan karbonmonoksit qazı kimi bir çox zərərli komponentlər, Boya sənayesində istifadə edilən ammonyak birbaşa siqaret tüstüsü ilə bədənə əmilir.

İnsan sağlamlığına son dərəcə mənfi təsir göstərən bu zəhərli kimyəvi maddələr arasında insektisid kimi istifadə edilən nikotin adlı maddə də sinir sisteminə güclü stimullaşdırıcı təsir göstərir. Nikotinin bu xüsusiyyətinə görə siqaret çəkənlərdə zamanla nikotinə psixi və fiziki asılılıq yaranır.

Siqaret Aludəliyi nədir?

Maddə asılılığı Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı tərəfindən "insan istifadə etdiyi psixoaktiv maddəni əvvəllər qiymətləndirilən digər əşya və təqiblərdən əhəmiyyətli dərəcədə daha qiymətli görüb həmin maddəyə daha çox üstünlük verməsi" kimi müəyyən edilir və insanın itkisi kimi ümumiləşdirilə bilər. hər hansı bir maddənin istifadəsinə nəzarət.

Siqaret asılılığı olaraq da bilinən nikotin asılılığı Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı tərəfindən "gündə 1 siqaretin müntəzəm istehlakı" olaraq təyin olunur. Sinir sisteminə stimullaşdırıcı təsir göstərən nikotinin istifadəsi ilə insan zamanla həm fiziki, həm də psixoloji asılılıq yaşaya bilər.

Spirt istifadəsi ilə aylar, narkotik istifadəsi ilə günlər içində meydana gələn asılılıq nikotin istifadəsi ilə saatlar içində inkişaf edir. Xərçəng, infarkt, insult və depressiya kimi bir çox ciddi sağlamlıq problemi ilə birbaşa əlaqəli olan siqaretdən uzaq durmaq, asılılıq halında mütəxəssis vahidlərdən peşəkar dəstək almaq son dərəcə əhəmiyyətlidir.

Siqaretin zərərləri nələrdir?

Xərçəng

Siqaretin tərkibində 7000-dən çox kimyəvi maddə var, onlardan yüzlərləsi zəhərli, 70-dən çoxu isə birbaşa kanserogendir. Siqaret istehlakı və passiv siqaret çəkmə adlanan ikinci dərəcəli siqaret tüstüsünə məruz qalma bir çox xərçəng xəstəliyi, xüsusilə ağciyər xərçəngi və uşaqlıq yolu xərçəngi ilə birbaşa əlaqəlidir.

Yaxud xərçəngin müalicə prosesinə təsir edir. Siqaret çəkən şəxsin xərçənglə əlaqəli hər hansı xəstəlikdən ölmə riski 7 dəfə artdığı halda, ağciyər xərçəngindən ölüm riski 12-24 dəfə artır.

Ürək-damar xəstəlikləri

Siqaret istehlakı və siqaret tüstüsünə məruz qalma ürək-damar xəstəliklərinə səbəb olan qarşısı alına bilən amillərdəndir. Siqaret tüstüsünün tərkibində olan və soba və su qızdırıcısının zəhərlənməsinə səbəb olan karbonmonoksit qazı ağciyərlərdən qana keçir.

Hemoqlobin adlanan qan hüceyrələrinə birbaşa bağlanır. Dokulara oksigeni daşımaqdan məsul olan bu hüceyrələr karbonmonoksit qazına bağlandıqda oksigen molekullarını daşıya bilmir və qanın oksigeni toxumalara daşıma qabiliyyəti xeyli azalır.

Nəticədə ürəyin iş yükü artır, damardaxili təzyiq yüksəlir və ürək-damar sistemi xəstəlikləri inkişaf edir. Siqaret çəkənlərin infarkt kimi ürək-damar xəstəliklərindən ölmə riski çəkməyənlərə nisbətən 4 dəfə yüksəkdir.

Tənəffüs sistemi xəstəlikləri

Siqaret tüstüsündən ən tez və sıx şəkildə təsirlənən orqan, şübhəsiz ki, ağciyərlərdir. Tənəffüs edilən tüstüdə olan zərərli kimyəvi maddələrdən biri olan qatran ağciyər toxumasında toplanır və zamanla bu toxumaların zədələnməsinə səbəb olur.

Nəticədə tənəffüs qabiliyyəti azalır və astma və xroniki obstruktiv ağciyər xəstəliyi (KOAH) kimi tənəffüs sistemi ilə əlaqəli ciddi xəstəliklərin riski artır. Uzun müddət siqaret çəkmə nəticəsində KOAH riskinin 8%-dən çox artdığını söyləmək olar.

Cinsi funksiyaların pozulması

Bədəndəki bütün hüceyrələrin düzgün işləməyə davam etməsi üçün hər hüceyrənin kifayət qədər oksigen səviyyəsi olmalıdır. Siqaret çəkmə nəticəsində qanın oksigen daşıma qabiliyyəti xeyli azalır və bu, bütün bədən sistemlərində funksiyaların itirilməsinə səbəb olur.

Siqaret tüstüsü ilə qəbul edilən zəhərli kimyəvi maddələr hər iki cinsdə cinsi funksiyaların pisləşməsinə səbəb olur. Yumurtalıqlara və xayalara çox zərərli təsirləri olan bu kimyəvi maddələr də sonsuzluq riskini artıran əhəmiyyətli faktorlardan biridir.

Siqaret çəkmə hamiləlik dövründə aşağı düşmə, plasenta problemləri və ektopik hamiləlik kimi reproduktiv sağlamlıqla bağlı problemlərə səbəb olarkən, nizamsız menstrual dövrlər, osteoporoz, erkən menopoz və ginekoloji xərçəng riskinin artması hamiləlik xaricində baş verir.

Böyrək Xəstəlikləri

Siqaret tüstüsü ilə bədənə daxil olan nikotin metabolizə edildikdən sonra kotinin adlı fərqli kimyəvi maddəyə çevrilir. Bədənin metabolik tullantılarından biri olan bu maddə orqanizmdən sidiklə xaric olur, lakin sidiklə xaric olunana qədər bütün böyrək sistemindən keçir və bu arada böyrəklər və digər strukturlar son dərəcə mənfi təsirlənir. Bundan əlavə, siqaretin səbəb olduğu təzyiqin artması böyrəklərə ciddi ziyan vura bilər və hətta uzun müddətdə böyrək çatışmazlığına səbəb ola bilər.

Depressiya

Siqaretin bütün orqanizm sistemləri kimi psixi sağlamlığa da son dərəcə zərərli təsiri var. Passiv siqaret çəkənlər kimi siqaret çəkən və ya siqaret tüstüsünə məruz qalan insanlarda depressiya əlamətləri daha çox müşahidə olunur və xüsusilə nikotinin səviyyəsinin sürətlə artması və azalması insanın depressiyaya həssaslığını xeyli artırır.

2-ci tip şəkərli diabet

Siqaret istehlakı tip 2 diabetə səbəb olan vacib amillərdən biridir. Keçmişdə siqaret çəkən insanlarda 2-ci tip diabet inkişaf riski 28% artsa da, siqaret çəkməyə davam edən insanlar üçün bu rəqəm daha yüksəkdir.

Siqareti tərgitməyin sağlamlığa faydaları

Siqaretin istifadəsi bədənin bütün sistemlərinə birbaşa təsir edir və bir çox sistem xəstəliklərinə səbəb olur. Qanın oksigen daşıma qabiliyyətinin azalması hüceyrələrin oksigensiz qalmasına səbəb olur və infarktdan depressiyaya qədər bir çox sağlamlıq problemlərinə qarşı həssaslığı artırır.

Ancaq siqareti dayandırdıqdan qısa müddət sonra qanın oksigen daşıma qabiliyyəti artır və bədənin bütün hüceyrələri kifayət qədər oksigen doymasına çatır.

Siqareti buraxdıqdan sonra vaxt və sağlamlıq faydaları aşağıdakı kimi sıralana bilər:

20 dəqiqə ərzində qan təzyiqi normala qayıdır; Qan dövranında yaxşılaşma var.
8 saatdan sonra qanda karbonmonoksit səviyyəsi azalmağa başlayır və qanın oksigen konsentrasiyası artır.
24 saatdan sonra siqaret istehlakı ilə 4 dəfə artan infarkt riski azalmağa başlayır.
48 saatlıq müddətin sonunda sinir uclarının zədələnməsi azalır, dad və qoxu hissləri yaxşılaşır.
Qan dövranı 2 həftə ilə 3 ay arasında yaxşılaşır; ağciyər tutumu 30% artır. Gəzmək, məşq etmək və pilləkənlərə qalxmaq daha asan olur.
1 aydan 9 aya qədər sinuslarda və ağciyərlərdə cəmləşən ifrazat azalır; Daha sağlam nəfəs alma təmin edilir və insan özünü daha enerjili və canlı hiss etməyə başlayır.
Siqaretsiz ilin sonunda həm ürək, həm də damar strukturları əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşır və koronar arteriya xəstəliyi riski yarıya qədər azalır.
5 ildən sonra ağciyər xərçəngindən ölüm riski iki dəfə azalır. İnsult riski siqaret çəkməyənlə eynidir. Ağız, boğaz, yemək borusu, mədəaltı vəzi, sidik kisəsi və böyrəklə bağlı xərçəng riskləri azalır.

Siqaret sperma hərəkətliliyinə təsir edirmi?

Siqaret çəkmək sperma hərəkətliliyinə mənfi təsir göstərə bilər. Siqaret çəkən kişilərdə sperma sayı azalaraq sperma deformasiyalarına səbəb ola bilər və sperma hərəkətliliyinə mənfi təsir göstərə bilər. Bu, məhsuldarlıq problemlərinə səbəb ola bilər və hamiləlik şansını azalda bilər. Siqaret çəkən kişilər siqareti buraxaraq sperma sağlamlığını yaxşılaşdıra bilərlər.

Siqareti tərgitmə proqramı

Siqareti tərgitmə proqramları siqaret çəkənlərə nikotin asılılığını aradan qaldırmağa kömək edir. Bu proqramlar siqareti tərgitmə strategiyaları, dəstək və məsləhət xidmətləri təqdim edir. Nikotini əvəz edən məhsullar, reçeteli dərmanlar və davranış terapiyaları da daxil olmaqla müxtəlif üsullardan istifadə olunur. Siqareti tərgitmə proqramı seçərək, siqaret çəkənlər siqareti tərgitmə şanslarını artıra bilərlər.

Hamiləlik zamanı siqaret çəkməyin zərərləri

Hamiləlik dövründə siqaret çəkmək ananın və dölün sağlamlığına ciddi zərər verə bilər. Siqaret çəkmək vaxtından əvvəl doğuş riskini artırır, az çəkiyə səbəb olur və körpənin inkişafında problemlər yarada bilər. Bundan əlavə, ana bətnində olan körpə uzunmüddətli sağlamlıq problemlərinə səbəb ola biləcək nikotin və zərərli kimyəvi maddələrə məruz qalır. Buna görə hamiləlik dövründə siqaretdən uzaq durmaq şiddətlə tövsiyə olunur.

Siqaret hansı orqanlara zərər verir?

Siqaretin bədəndəki bir çox orqan və sistemlərə zərərli təsiri ola bilər. Xüsusilə ağciyərlərə ciddi ziyan vurur və ağciyər xərçəngi riskini artırır. O, həmçinin ürək-damar sistemini zədələyir və ürək xəstəlikləri riskini artırır. Bundan əlavə, siqaret qaraciyər, böyrək, mədə və bağırsaq kimi bir çox orqana zərər verə bilər və xərçəng riskini artıra bilər.

Siqaret dişlərə zərər verirmi?

Siqaretin diş və diş minasına, ağız xəstəliklərinə və qoxuya çoxlu zərərli təsiri var. Siqaret çəkmək dişlərin saralmasına, diş minasının aşınmasına və diş əti xəstəlikləri riskini artıra bilər. Ağız qoxusunun problemlərinə də səbəb ola bilər. Diş sağlamlığı ilə bağlı problemlər siqaret çəkənlərdə daha çox olur və uzun müddət siqaret çəkmək dişlərin tökülməsinə səbəb ola bilər. Siqareti tərgitmək diş sağlamlığının qorunmasında mühüm addımdır.

Siqaret haqqında Tez-tez verilən suallar

Siqaret dəri sağlamlığına necə təsir edir?

Siqaret dəri sağlamlığına mənfi təsir göstərə bilər. Siqaretin tərkibindəki zəhərli kimyəvi maddələr dəriyə qan axını azalda və kollagen istehsalını maneə törədə bilər. Bu, dəridə yaşlanma əlamətləri olan qırışların və xəttlərin vaxtından əvvəl görünməsinə səbəb ola bilər. Bundan əlavə, siqaret çəkənlərin dərisi solğun və solğun görünə bilər. Siqaret çəkmək də sızanaq və digər dəri problemləri riskini artıra bilər.

Siqaretin sağlamlığa zərərləri nələrdir?

Siqaretin sağlamlığa çoxlu zərərləri var. Siqaret çəkmək ağciyər xərçəngi, ürək xəstəliyi, xroniki obstruktiv ağciyər xəstəliyi (KOAH), insult, diabet, mədə xərçəngi, ağız xərçəngi, özofagus xərçəngi və bir çox başqa xərçəng növləri riskini artırır. Bundan əlavə, siqaret tənəffüs yollarını qıcıqlandırır, immunitet sistemini zəiflədə bilər və bütün bədəndə iltihaba səbəb ola bilər.

İkinci əl tüstüsü nədir və necə zərərlidir?

Passiv siqaret çəkmə, siqaret çəkməyən şəxslərin siqaret tüstüsünə məruz qaldığı vəziyyətə aiddir. İkinci əl tüstüsü eyni zərərli kimyəvi maddələrə məruz qalmağa səbəb olur və sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. İkinci əl tüstüsü xüsusilə uşaqlar, hamilə qadınlar və xroniki tənəffüs problemi olan insanlar üçün risklidir. İkinci əl tüstüsü tənəffüs xəstəlikləri, ürək xəstəlikləri və xərçəng kimi ciddi sağlamlıq problemləri riskini artıra bilər.

Siqaret və ürək xəstəlikləri arasında hansı əlaqə var?

Siqaret çəkmək ürək xəstəlikləri ilə sıx bağlıdır. Siqaret qan təzyiqini artıra bilər və qan damarlarının sərtləşməsinə və tıxanmasına səbəb ola bilər. Bu, infarkt və insult riskini artırır. Siqaret tüstüsü də bədəndəki oksigen səviyyəsini aşağı sala, ürək əzələsini gərginləşdirə və ürək çatışmazlığı riskini artıra bilər. Siqareti tərgitmək ürək sağlamlığı üçün vacibdir və ürək xəstəliyi riskini azalda bilər.

Siqaret asılılığının təcrübəli mərkəzlərdə peşəkar üsullarla müalicəsi lazım ola bilər. Siqareti atarkən peşəkar yardım almağı unutmayın.